Islensk lopapeysa (IJslandse trui)

Dag 58

Vorige week heb ik met mijn ouders the golden circle rondgereden, aangezien ik deze route al een aantal keer genoemd heb in eerdere verslagen, ga ik hier niet veel verder over uitwijken. Het was super leuk om hun reisleidster te zijn. Ik heb ze uiteraard met gepaste trots van alles laten zien. Het rondje wat we hebben gemaakt vanaf Laugarvatn was als volgt: Geysir, Gullfoss, Faxifoss, de Friðheimar tomatenkassen (waar we heerlijke tomatensoep hebben gegeten), Skaholt, nog even uitgeweken naar Kerið en zo de ronde afrijden naar het dorp. waar mijn vader en ik naar de Fontana Spa zijn gegaan. We zijn zelfs nog even in het meer gaan zwemmen. (Oke, mijn vader dan, ik kwam niet verder dan tot mijn buik het ijskoude water in.)

Op de weg tussen Skaholt en Laugarvatn kwamen we een bordje tegen met de tekst ‘’Handmade wool products’’, en een pijl die wees naar een huis op een berg naast een kerkje. We keerden de auto en besloten naar binnen te gaan.

Daar werden we ontvangen door een hele attente meneer, die ons het winkeltje liet zien. Denk aan zo’n 9 m2. Hij vertelde ons dat zijn vrouw en schoonmoeder alles zelf breien en dat, wanneer hij goed kijkt naar een trui, hij aan de manier van breien kan zien wie van de twee de trui gemaakt heeft. Er kunnen gemakkelijk zo’n 40 productie uren in zo'n trui zitten.

Elke trui is uniek en in elke wordt een ander patroon of kleurencombinatie verwerkt. Helaas hebben ze enige tijd geleden hun website neergehaald, omdat de foto’s van, vooral de truien, die ze verkochten gebruikt werden om na te maken. Na het vriendelijk gevraagd te hebben, mocht ik een overzicht foto maken.

Sinds ik hier ben, hou ik mijn ogen eigenlijk al open voor een IJslandse trui. Over het algemeen zijn het zeer klassieke patronen en aardetinten die gebruikt worden, dus je snapt wel dat ik enthousiast werd toen ik een donker grijze trui zag met magenta accentjes.. Verkocht!

Nu vroeg ik mij af of er nog een verhaal achter deze trui zit, aangezien hij zo iconisch is, dacht ik, dat moet haast wel. Dus toen ben ik even onderzoek gaan doen. Hier komt tie:
De IJslandse naam voor de trui is ‘’Lopapeysa’’ ‘’Lopi’’ als in garen, en ‘’peysa’’ als in trui. Het wol van de IJslandse schapen is uniek te noemen. Het ras is (net als bij de paarden hier) altijd streng geïsoleerd geweest door de eeuwen heen. Jaren van blootstelling aan het sub arctische klimaat hier, heeft er voor gezorgd dat het wol uit 2 onderscheidende soorten vezels bestaat:
De warme, isolerende vezels, die het meest dicht tegen de huid van het schaap aanzitten genaamd ‘’ Þel’’ en lange waterafstotende vezels op het oppervlakte genaamd ‘’tog’’.

Deze 2 lagen kunnen samen gesponnen worden om zodoende als garen te gebruiken voor (jawel) de IJslandse trui bijvoorbeeld!
Wat misschien ook wel een beetje verklaard dat de mensen hier vaak geen jas over deze trui dragen. Ik ervaar de trui zelf ook als een winddichte warme trui. (Die ook relatief zwaar aanvoelt.)

Het is, bij productie, fragiel wol, wat daardoor ook met de hand bewerkt moet worden. De namaaktruien die met machines worden gemaakt, zijn dan ook nooit van IJslands wol, want dat breekt simpelweg in een machine.

Breien is al zo’n 500 jaar erg belangrijk hier, IJslandse leerlingen krijgen al vroeg op school brei les als creatief vak. En uit betrouwbare IJslandse bron, heb ik vernomen dat men vroeger tijdens het wandelen breidde, om simpelweg de tijd te doden. De IJslandse trui zelf komt pas uit de jaren 50 van vorige eeuw. (Het patroon komt oorspronkelijk uit Groenland, beetje jammer)
En maakte in de jaren 90 zijn hippe herintrede in de garderobes hier. Men zegt dat dit gelinkt is aan het groeiende nationalisme toendertijd.

Nog één gerelateerde fun fact: Er zijn zo’n 800.000 schapen in IJsland tegenover 320.000 inwoners (ongeveer uiteraard ;)) Doet me denken aan iets met fietsen en inwoners in ons land.. Dat terzijde.

Ter afsluiting kom ik tot de conclusie dat de dagen hier toch echt aan het voorbijvliegen zijn, althans, totdat ik de tweeweeks durende rondreis ga maken. Het doet mij ongelooflijk veel goeds om zoveel tijd met mijn werk bezig te kunnen zijn. En nu er nog zo’n 16 dagen op de teller staan, werk ik nog even driftig door in mijn studio.

Takk!